Van Waarde in Flevoland: ‘Eerst als het is, is het ernst’

Op maandag 15 juni 2015 heb ik in de Rode Hoed in Amsterdam de Den Uyl-lezing bijgewoond. De lezing werd gehouden door Monika Sie Dhian Ho, zij is directeur van de Wiardi Beckman Stichting (WBS) sinds 2008. Centraal in de lezing stond het thema ‘Waardengedragen politiek en de toekomst van de verzorgingsstaat’. De centrale vraag was ‘Welke samenleving willen wij en hoe realiseren we die?’

Vertrouwen

Monika Sie riep in haar lezing op tot het voeren van een politiek die gegrond is op waarden. Alleen als dat gebeurt, kunnen wij onze verzorgingsstaat behouden, en aanpassen aan de noden en wensen van deze tijd. Zij refereerde aan het belang van waarden, juist voor de sociaal-democratie in de eenentwintigste eeuw. Willen we nog vooruit met onze maatschappij, dan moeten we snel voorbij de amorele hardheid van de bureaucratie en de economie. De politiek moet niet alleen sturen op kosten en efficiency, maar vooral op basis van uitgesproken ideeën over wat van waarde is. En dat moet snel gebeuren, want het vertrouwen van de mensen ebt weg.

Dat het vertrouwen bij veel mensen wegebt heeft volgens Monika Sie nadrukkelijk te maken met de huidige coalitie van VVD en PvdA die heeft gekozen om te reageren op basis van de uitruil van standpunten, zonder dat er sprake is van een gezamenlijk gedeelde visie op de toekomst. Hier deed zij wel een mooie suggestie voor de coalitie. Volgens haar zouden VVD en PvdA elkaar moeten kunnen vinden op de waarde ‘zeggenschap’. Een waarde die zowel door de VVD als de PvdA ideologisch geladen kan worden.

Dat waarden ertoe doen, maar zeker niet vanzelfsprekend en in haar ogen zelfs kwetsbaar zijn verduidelijkte ze aan de hand van het bekende gedicht van Lucebert. ‘Eerst als het is, is het ernst’ komt hierin voor en wijst op het feit dat we pas in actie lijken te komen als het vijf voor twaalf is. En ideologisch is het vijf voor twaalf als het gaat om de vertaling en (h)erkenning van sociaal-democratische idealen in de praktijk.

Moreel kompas

In Vrij Nederland van 21 juni geeft Monika Sie aan dat ze de PvdA wil reïdeologiseren. ‘In de tijd van Drees en Den Uyl was voor iedereen duidelijk waar je de PvdA op kon aanspreken, dat is het nu niet meer. We zijn ons morele kompas kwijtgeraakt en dat moeten we herstellen. Maar dan op een moderne manier: niet van bovenaf maar gedragen door de burgers.’

Volgens Monika Sie zou de decentralisatie van de verzorgingsstaat een verbetering kunnen zijn. ‘Als overheidstaken worden overgeheveld naar de gemeenten, krijgen burgers misschien meer zeggenschap. Maar het tempo waarin het kabinet de veranderingen wil doorvoeren, ligt veel te hoog, en ze willen tegelijk vijfentwintig procent bezuinigen op bijvoorbeeld de jeugdzorg. Dat vind ik een riskante operatie.’

Naar het oordeel van Monika Sie had het kabinet een voorbeeld moeten nemen aan Denemarken, waar de decentralisatie gepaard ging met extra investeringen in de zorg. ‘Pas later bleken de hervormingen geld op te leveren.’ Het is om deze reden dat de PvdA Flevoland op 1 juli 2015 via een motie bij de behandeling van de Perspectiefnota in Provinciale Staten succesvol heeft bepleit om de bestemmingsreserve jeugdzorg, een potje ten behoeve van de transitie van provincie naar gemeenten, overeind te houden. Dat is Van Waarde in de polder!

Flevoland

Andere waarden waar wij ons in Provinciale Staten Flevoland voor in zullen zetten zijn duurzaamheid en het bevorderen van een circulaire economie. Ook de waarden bestaanszekerheid en goed werk zullen volop onze aandacht krijgen bij de concretisering van het speerpunt verbeteren van de regionale economie. En de waarden verheffing en (ver)binding krijgen onze aandacht via de thema’s onderwijs, sport en cultuur. Ook al behoort het sociaal domein niet meer tot de kerntaken van de provincie, voor de fractie van de PvdA zijn deze onderwerpen juist wel Van Waarde. En nu ze niet meer tot de kerntaken behoren geldt de regel van Lucebert eens te meer: ‘Eerst als het is, is het ernst.’