Begin met boren bij het Torentje

SCHALIEGAS

De proefboringen naar schaliegas worden voorlopig uitgesteld, maar dat van uitstel afstel komt, staat allerminst vast. De extra tijd die nu gegeven wordt is volgens PvdA Brabant, PvdA Flevoland en de PvdA in het Europees Parle­ment een kans om in de aanloop naar de verkiezingen tot een bre­de discussie te komen. Wie ver­der kijkt zal zien dat schaliegas in Nederland op veel bezwaren stuit.

Schaliegas is een relatief nieuwe en risicovolle energiebron die op enkele plekken in Nederland te winnen valt. Boxtel (Noord-Bra­bant) en de Noordoostpolder (Fle­voland) zijn als potentiële winge­bieden aangewezen en daarnaast is ook rond Den Haag veel schalie­gas te vinden. Het langverwachte onderzoek naar proefboringen dat minister Kamp deze week presen­teerde richtte zich vooral op de vraag of schaliegaswinning schoon en veilig kan. Die focus op alleen milieu is in onze ogen te smal. Wij pleiten voor een brede­re discussie waarin draagvlak on­der kiezers, de kansen van duurza­me energie én langetermijn eco­nomische argumenten sterker meegenomen worden.

Dat de impact op het milieu be­trokken wordt in discussies rond­om schaliegas is op zichzelf niet vreemd. Schaliegas is, hoewel schoner dan kolen, verre van CO2-neutraal. Ook bestaan grote zorgen rondom het intensief ge­bruik van water en chemicaliën bij de winning, dat een gevaar kan vormen voor ons drinkwater.

En het risico op aardverschuivin­gen is niet uit te sluiten.

Maar zelfs als boren naar schalie­gas theoretisch onomstotelijk schoon en veilig kan zijn, is dat nog lang geen reden om schalie­gas te omhelzen. Ja, schaliegas in de VS wordt vaak genoemd als ‘ga­me changer’ en als ‘driver’ voor een nieuwe industrialisering door een lage energieprijs. Maar boren in het dichtbevolkte Nederland is toch iets anders dan op het platte­land in de VS. Het is nog maar de vraag hoeveel Nederlanders een boortoren in hun achtertuin wil­len hebben.

Ook bij de economische haalbaar­heid van schaliegas zijn grote vraagtekens te plaatsen. Onder­zoek stelt vast dat de uitputting van schaliegasbronnen snel op­treedt, waardoor er steeds in nieu­we boorputten geïnvesteerd moet worden. Zelfs áls we in Neder­land alle winbare schaliereserves aan de oppervlakte kunnen halen, is dat alles bij elkaar slechts zes keer de jaarlijkse opbrengst van onze Groningse gasbel. En voor die relatief zeer beperkte op­brengst moet een hele nieuwe, du­re en milieu-intensieve energie­infrastructuur opgericht worden.

Of de baten de kosten overstijgen is dus nog lang niet zeker.

Daarbij is de steun onder de be­volking cruciaal, zo leren ook de afgeblazen CO2-opslagprojecten.

En die steun is in heel Nederland erg laag. Een groot aantal gemeen­ten in Nederland heeft zichzelf al ‘schaliegasvrij’ verklaard. Met de aankomende gemeenteraadsver­kiezingen zullen lokale politici er, terecht, alles aan doen om deze belofte na te komen. Het onder­zoek van Kamp gaat volledig aan deze draagvlakkwestie voorbij en het helpt ook niet dat er in het stuk niet wordt ingegaan op loca­tiespecifieke kenmerken van de aangewezen wingebieden.

Belangrijkste punt is dat we de discussie over schaliegas niet met eurotekens in onze ogen moeten voeren, maar met het oog op een langetermijnvisie over waar we heen willen met onze toekomsti­ge energievoorziening en wat welk land we willen achterlaten voor de toekomstige generaties.

Investeren in schaliegas betekent investeren in de oude vervuilen­de energiewinning. De échte in­novatie ligt in hernieuwbare ener­gie, zoals zon en wind. Ook we­ten veel mensen niet dat de keuze voor schaliegas ervoor kan zorgen dat andere, schonere, bodeminten­sieve technologieën als aardwarm­tewinning geblokkeerd worden.

Minister Kamp stelt een besluit over schaliegas nog even uit. Ver­standig. Wij hopen dat hij de tijd neemt de discussie breder te trek­ken dan enkel schoon en veilig.

Nederland is, als het dat al ooit mag zijn, nog lang niet klaar voor schaliegas, zelfs als we de milieu­bezwaren wegdenken. Bedenk daarbij ook dat als we proefborin­gen toestaan en deze zijn succes­vol, de weg definitief vrij is voor commerciële partijen die zich in de boringen willen storten.

De toekomst van onze energie-in­frastructuur ligt op de korte ter­mijn in schonere overgangstech­nieken, en op de lange termijn in echt duurzame oplossingen. De PvdA in het Europees Parlement, in Flevoland en in Noord-Brabant heeft deze lijn consequent uitge­dragen. De provincie Brabant neemt na de zomer het initiatief om een breed en open debat te voeren over nut en noodzaak van schaliegas en over de transitie naar duurzame energie. Dit initia­tief verdient navolging in heel Ne­derland. En als Den Haag dan toch niet van de snelle euro’s die schaliegas mogelijk oplevert kan afblijven, laat ze dan beginnen met boren naar de reserves die on­der het Binnenhof liggen.

Judith Merkies, PvdA Europees Parlement

Henk Leenders, voorzitter fractie PvdA Provinciale Staten Noord-Brabant,

Peter Pels, voorzitter fractie PvdA Provinciale Staten Flevoland,

Marc Witteman, PvdA Gedeputeerde Flevoland