De Begeleidingscommissie Beheer Oostvaardersplassen adviseert provincie Flevoland om tot een beleid te komen dat leidt tot ingrijpen in het natuurlijk systeem van het Oostvaardersplassengebied, om daarmee juist de unieke natuur- en landschapswaarden van het gebied te versterken. Er moet, volgens de commissie Van Geel, worden ingegrepen op de sleutelprocessen waterpeildynamiek, begrazingsdruk (aantal grote grazers) en vegetatie-ontwikkeling.
De commissie benadrukt dat er sprake is van een uniek gebied waar rust en ruimte bijdragen aan de ontwikkeling van belangrijke natuurwaarden, zo dicht bij het metropoolgebied van Amsterdam en tussen Almere en Lelystad. Het unieke vogelreservaat met talloze watervogels en moerasvogels in combinatie met de aanwezigheid van voor Nederlandse en West-Europese begrippen grote kuddes herten, paarden en runderen, dient te worden behouden en verbeterd. Het gebied is, volgens Van Geel, echter een incompleet natuurlijk systeem, waardoor het beheer op basis van louter natuurlijke processen niet verantwoord is. Het leidt ertoe dat natuur- en landschapswaarden juist achteruitgaan. De Natura 2000-doelen voor vogels staan onder druk, vegetaties verdwijnen, de biodiversiteit gaat achteruit en het landschap verschraalt.
Reset moerasdeel
De eerste ingreep is al vastgelegd in het Natura 2000-beheerplan van 2015. De belangrijke maatregel van de reset van het moerasdeel van het gebied heeft te lang op zich laten wachten en dient met topprioriteit te worden uitgevoerd. Aanvullend daarop dienen delen van het grazige deel van het kerngebied van de Oostvaardersplassen te worden vernat. Daardoor ontstaat een geleidelijke overgang van het moeras naar de drogere delen en wordt het leefgebied van watervogels en moerasvogels uitgebreid. De functie van vogelreservaat wordt daardoor versterkt.
Reset grote grazers
Ten tweede dient, naar het oordeel van de commissie, een reset plaats te vinden van de aantallen grote grazers: heckrunderen, konikpaarden en edelherten. Het aantal dieren zal fors moeten verminderen, met behoud van natuurlijk levensvatbare populaties. De commissie adviseert te komen tot een kleiner oppervlak te begrazen grasland en vermindering van de begrazingsdruk daarvan ten opzichte van de afgelopen jaren. Dit voorkomt dat ’s winters voedseltekorten ontstaan en geeft ruimte aan ontwikkeling van bosschages, struiken, struwelen en ruigten.
Reset landschap
De derde ingreep sluit daarbij aan. Er wordt actief ingegrepen in het landschap door delen van het grazige deel van het gebied vrij te houden van begrazing. Daardoor krijgen vegetatietypen en -structuren de ruimte om zich te ontwikkelen. Dit wordt bespoedigd en versterkt door aanplant van bomen en struiken. Die bosschages dienen tevens ter beschutting van de grote grazers in het kerngebied van de Oostvaardersplassen. Dat bevordert het welzijn van deze dieren.
Investeren in recreatie
De commissie adviseert de provincie voorts om met andere overheden en private partijen te investeren in de kwaliteit van natuur en landschap en in toeristisch-recreatieve voorzieningen in en rond de Oostvaardersplassen. In de toekomst zullen meer mensen het gebied in kunnen om er de ongereptheid van natuur en landschap in dit bijzondere gebied te ervaren. In dat verband past het dat de Oostvaardersplassen onderdeel gaan uitmaken van het toekomstig Nationaal Park Nieuw Land. Daarbinnen kan de integrale aansturing van het gebied met betrokkenheid van diverse maatschappelijke partijen een plaats krijgen en kan vorm en inhoud worden gegeven aan communicatie en onderwijs over natuur, natuurbeheer en de betekenis van natuur in onze samenleving. De ingrepen die de commissie voorstelt, zijn erop gericht om de kwaliteit van natuur- en landschap in het gebied te verbeteren en de maatschappelijke en economische betekenis van het Oostvaardersplassengebied in het verstedelijkte Nederland te versterken.
De fractie van de PvdA bestudeert momenteel het adviesrapport, waarbij o.a. inhoudelijke, juridische en financiële aspecten worden gewogen. Bovenal is de PvdA van mening dat de unieke natuur- en landschapswaarden van het Oostvaardersplassengebied moeten worden behouden en daar waar mogelijk versterkt. Het is de bedoeling dat besluitvorming door Provinciale Staten Flevoland nog voor het zomerreces plaatsvindt. Tot die tijd zal het rapport de gemoederen ongetwijfeld bezig houden. In de coalitie, waartoe de PvdA sinds kort wederom behoort, is afgesproken dat de Oostvaardersplassen een zogeheten ‘vrije kwestie’ zijn.
