Sociaal, duurzaam en solide
De PvdA wil alle Flevolanders een hoopvol perspectief bieden. Dat is makkelijker gezegd dan gedaan. Want we leven in onzekere tijden. Het is onrustig in de wereld, en het voelt alsof we in een permanente crisis zitten. De effecten van de coronapandemie, de stikstofproblematiek, de klimaatcrisis, de woningschaarste, de oorlog tussen Rusland en Oekraïne, de energieschaarste, de asielcrisis ze hebben een behoorlijke impact en de samenloop van al deze omstandigheden brengt onzekerheid met zich mee. Volgens hoogleraar transitiekunde Jan Rotmans leven we dan ook in een verandering van tijdperk, waarin alles wat vanzelfsprekend is ter discussie komt te staan.
In deze tijden van onzekerheid is het voor de PvdA belangrijk dat wij kunnen terugvallen op onze sociaaldemocratische waarden. Ze zijn het kompas waarop we varen. Vrijheid, gelijkwaardigheid, solidariteit en duurzaamheid zorgen voor bestaanszekerheid, nu en in de toekomst. Bestaanszekerheid is er voor iedereen. Dat betekent dat iedereen dezelfde kansen verdient op goed werk, een fijn huis, liefdevolle zorg en het beste onderwijs. Spreiding van kennis, macht en inkomen is een middel om bestaanszekerheid voor iedereen te organiseren.
Bestaanszekerheid willen wij niet alleen voor iedereen nu, maar ook in de toekomst. Duurzame ontwikkeling is daarom essentieel. People, Planet en Profit moeten daarvoor op harmonieuze wijze gecombineerd worden. Dat betekent eerlijke groei, groene banen en technologie, solidariteit met toekomstige generaties en een gezond leven. De Sustainable Development Goals (SDG’s), ook wel Duurzame Ontwikkelingsdoelen genoemd, onderschrijven wij dan ook vanzelfsprekend.
Tegenwoordig is de term brede welvaart in zwang. Brede welvaart omvat alles wat mensen van waarde vinden. Naast materiële welvaart gaat het ook om zaken als gezondheid, onderwijs, milieu en leefomgeving, sociale cohesie, persoonlijke ontplooiing en (on)veiligheid. Brede welvaart gaat dus eigenlijk over welvaart, welzijn en welbevinden. De drie kernvragen aan de hand waarvan de PvdA de PB23 heeft beoordeeld zijn dan ook: is de PB sociaal genoeg? Is de PB duurzaam genoeg? Is de PB solide genoeg?
Financieel perspectief
De programmabegroting 2023 sluit met een positief saldo van € 5,7 mln. en is ook meerjarig (structureel) sluitend. Het risicoprofiel is afgenomen, de weerstandscapaciteit is toegenomen en de weerstandsratio bedraagt de maximale factor 2,0. De financiële uitgangspositie is kortom solide te noemen.
De vrije ruimte voor de nieuwe bestuursperiode is ten opzichte van de Perspectiefnota 2023-2026 fors toegenomen. Er is met name incidenteel veel extra budget aanwezig in 2024 en 2025. Hiermee kunnen bijvoorbeeld frictiekosten voortkomend uit transities voor een deel worden gefinancierd. Een solide financiële uitgangspositie met voldoende vrije ruimte is van belang, juist omdat we lijken te leven in tijden van crisis en omdat vanaf 2026 de omvang van het provinciefonds niet meer gekoppeld is aan de rijksuitgaven (trap of, trap af), maar gebaseerd is op een vast bedrag wat alleen voor loon- en prijsontwikkelingen wordt aangepast. Daarnaast wordt verwacht dat de ‘opschalingskorting’ in 2026 weer toegepast wordt.
Arbeidsmarktkrapte
We bouwen aan een vitale samenleving waarbij voldoende werkgelegenheid een aandachtspunt is. We verwachten dat de toekomstige inwoners van Flevoland juist ook in de vraag van arbeidsmarktkrapte kunnen gaan voorzien. De provincie maakt onderdeel uit van het samenwerkingsverband arbeidsmarktregio Flevoland (Regionaal Werkbedrijf Flevoland) waarbij er sectortafels zijn ingericht om de tekortsectoren te ondersteunen zoals bij de sectortafel zorg en welzijn gebeurt. Het continueren van deze inzet wordt meegenomen in de uitwerking van het nieuwe economisch beleid.
Binnen het Regionaal Werkbedrijf Flevoland (RWF) is de keuze gemaakt om met drie tekortsectoren aan de slag te gaan. Daarvoor zijn sectortafels gerealiseerd voor Techniek en Transport&Logistiek, gericht op de arbeidsmarktvraagstukken in de betreffende sector. Wat betreft Zorg&Welzijn is de provincie zowel vanuit Krachtige Samenleving, als vanuit Economie betrokken bij de uitvoering. Voor de sector onderwijs is echter geen aparte Human Capital Agenda sectortafel opgesteld.
Sectoren met de meeste spanning op de Flevolandse arbeidsmarkt zijn pedagogische beroepen en ICT beroepen. Eens te meer lijkt de noodzaak voor een sectortafel Onderwijs aangetoond. De PvdA heeft tijdens de oordeelsvormende bespreking gevraagd of het niet verstandig is om ook een sectortafel Onderwijs op te zetten. De gedeputeerde heeft toegezegd deze vraag te agenderen met zijn gesprekspartners en ons hier vervolgens over te informeren.
Krachtige samenleving
Wat de PvdA betreft is het thema Krachtige samenleving niet meer weg te denken uit het provinciale beleid. Voorstel 18 op het lijstje bij de Perspectiefnota betreft voortzetting programma Krachtige Samenleving in 2023: kosten 380.000 euro. Wij steunen dit voorstel uiteraard, maar zouden dit bedrag ook wel structureel willen maken. De afgelopen drie jaar zijn immers besluiten genomen en acties in gang gezet.
Hierbij valt te denken aan ‘Veerkrachtige en gezonde inwoners’ via het platform WEL in Flevoland en ‘Toekomstbestendige gezondheidszorg’ via het platform Zorgtafel Flevoland. De provincie heeft met het programma ‘Krachtige samenleving’ een positie opgebouwd waarin zij samen met partners een bijdrage levert aan het oplossen van maatschappelijke vraagstukken die door de coronapandemie alleen maar urgenter zijn geworden. Met name de ‘dubbele vergrijzing’ van de bevolking in Flevoland, naast de druk op het huidige zorgstelsel, blijft een manifest vraagstuk.
Het is echter aan een nieuw college en PS om vanuit een breder perspectief opnieuw naar inhoud en budget te kijken. Laat het duidelijk zijn dat wat de PvdA betreft structurele vraagstukken zouden moeten worden voorzien van een structurele aanpak en bijbehorende financiering.
Instellen noodfonds energie
Tijdens de oordeelsvormende sessie hebben CU en PvdA aangekondigd bezig te zijn met een motie of amendement inzake een meer structureel noodfonds. Dat klinkt misschien wat tegenstrijdig, maar we hebben de afgelopen periode ad hoc besluiten genomen over coronasteun, steun aan de voedselbanken, steun aan Oekraïense vluchtelingen in Nederland en aan de regio Maramures in Roemenië. Ons idee was om een Actiefonds duurzame ontwikkelingsdoelen in het leven te roepen, waaruit acute vragen die een relatie hebben met de SDG’s van een antwoord kunnen worden voorzien. Te denken valt hierbij aan problemen rondom armoede, gezondheid, ongelijkheid, klimaatverandering, vrede en rechtvaardigheid.
Toen de SP aangaf bezig te zijn met het opstellen van een voorstel inzake een noodfonds hebben wij besloten ons eigen voorstel niet in te dienen, maar hierbij aan te sluiten. De financiële positie van de provincie en het te verwachten gunstige rekeningresultaat maken dit voorstel voor een noodfonds energie ook financieel mogelijk.
Een energieweerbare samenleving in Flevoland
Zonder adequate steunmaatregelen is er een reëel risico dat de energietransitie leidt tot een toename van armoede. Dit is niet alleen zorgelijk voor de betreffende huishoudens, maar ook voor de transitie als geheel. Als een deel van de huishoudens achterop raakt in de transitie kan het maatschappelijk draagvlak voor de energietransitie worden ondermijnd. Naast (sociale) rechtvaardigheidsoverwegingen is er dus ook een pragmatische reden om zicht te krijgen en te houden op de omvang en aard van armoede, en in kaart te brengen hoe de transitie zo ingericht kan worden dat armoede beperkt blijft.
Het belang van een inclusieve energietransitie en vermindering van energiearmoede wordt ook erkend in Flevoland. Naar aanleiding van een amendement en motie over energieweerbaarheid en energiearmoede is de ambtelijke organisatie van de provincie Flevoland verzocht te onderzoeken of en hoe een ‘actiepakket energieweerbaarheid’ bewoners, bedrijven en instellingen minder afhankelijk kan maken van wijzigingen in de energieprijzen. En daarnaast te onderzoeken op welke manier ondersteuning gegeven kan worden aan de huishoudens met acute energiearmoede (zowel op korte termijn om de acute nood te ledigen als op basis van lange termijn waarmee energiearmoede structureel aangepakt kan worden).
Op basis van de eerste resultaten van het onderzoek dat TNO voor provincie Flevoland uitvoert en in afwachting van eventuele nadere maatregelen van de Rijksoverheid, is bij de Perspectiefnota 2023 € 0,5 miljoen in de Brede Bestemmingsreserve (B009) geoormerkt voor de ‘aanpak energieweerbaarheid’. Nu het rapport er ligt is het de hoogste tijd om door te pakken.
Vandaar dat wij samen met CU en D66 een motie hebben ingediend om versnelling en concretisering aan te brengen. Het dictum van de motie luidt: “Zo spoedig mogelijk na consultatie van de zes gemeenten, een concept menukaart (conform aanpak Zuid Holland) op te stellen die onze inwoners en ondernemers (mkb) handelingsperspectieven biedt, zodat ze energiebesparende maatregelen kunnen nemen…en gaan over tot de orde van de dag.”
De motie is met 31 stemmen voor en 7 stemmen tegen aangenomen.
De toekomst van Flevoland
In welk Flevoland willen onze inwoners in 2050 wonen, werken, leven? De maatschappelijke vraagstukken van vandaag en morgen stellen provincie Flevoland voor keuzes. Hoewel Flevoland als voordeel heeft dat er voldoende ruimte is voor ontwikkeling, merken wij ook dat niet overal alles kan. Er zijn afwegingen te maken en daarmee is het noodzakelijk dat Provinciale Staten richting geven aan de inrichting van ons gebied.
Bouwen aan de Flevolandse samenleving is het uitgangspunt voor de PvdA en dat betekent dat we bij de woningbouwopgave niet kunnen volstaan met stenen stapelen. Leefbaarheid en toekomstbestendigheid van de hele samenleving zijn het uitgangspunt. De PvdA zal bij de beoordeling van voorstellen en het mede richting geven aan de toekomst steeds drie vragen voorop stellen: is het sociaal genoeg? Is het duurzaam genoeg? Is het solide genoeg?
Willem de Jager, fractievoorzitter PvdA Flevoland
