Wat wordt onze agenda voor burgerparticipatie? Een interessante vraag. Daarom was ik, samen met kandidaat Statenlid Roelf Raterink, aanwezig bij de Statenacademie over burgerparticipatie in het Provinciehuis van Flevoland op maandag 14 januari.
Het was een interessante bijeenkomst met verschillende invalshoeken. De volgende vragen stonden hierbij centraal: Hoe zien Statenleden hun eigen rol in relatie tot de burger? Hoe kan een Statenlid vanuit zijn rollen meer inwoners beter betrekken? Wat zijn de lessen van burgerparticipatie uit de dagelijkse politieke praktijk? Hoe zijn Statenleden toegerust voor burgerparticipatie en welke verschillende instrumenten zijn er?
Bij het ministerie van BZK loopt het project ‘Versterking Democratie en Bestuur’. Belangrijke aandachtspunten zijn: versterking positie politieke ambtsdragers; naar een meer duurzame toerusting en versterking verbinding kiezers en gekozenen. Van de kant van het ministerie was aanwezig Frank Speel, programmamanager VNG democratie in actie en oud-wethouder gemeente Zoetermeer. Hij benadrukte het belang om de burger meer te betrekken bij de politiek, om experimenteerruimte toe te staan en om soms los te durven laten als politici.
In de optiek van Frank Speel staan vier uitgangspunten centraal: leren door te doen, doe het samen, Zoek verbinding tussen representatieve democratie en vormen van participatieve, maatschappelijke en directe democratie, stel maatschappelijke opgaven voorop bij democratische vraagstukken.
Een tegengeluid tijdens deze bijeenkomst werd verzorgd door Annemarie Kok. Zij is publiciste op het gebied van sociale cohesie, de democratische rechtsstaat en bestuurlijke vernieuwing. Zij hanteert de stelling: democratie is geen groepstherapie. In haar ogen kleeft aan veel experimenten met democratie een therapeutisch-spiritueel jargon. “We moeten de hele tijd naar elkaar luisteren, in onze kracht worden gezet en ons met elkaar verbonden voelen.” Op die manier wordt democratie volgens haar te veel ontdaan van haar politieke en juridische karakter. Natuurlijk is dialoog belangrijk, maar ook scherp debat en een duidelijke staatsrechtelijke rolverdeling moet je in ere houden, vindt zij.
Ik denk dat het logisch is dat politici en bestuurders in goed contact moeten staan met burgers. Het is ook waardevol om burgers de gelegenheid te geven hun stem te laten horen buiten de verkiezingen om. Ook als ze maar op één specifiek onderwerp willen participeren, of dit nu vanuit kennis en kunde of vanuit eigenbelang is. Maar het lijkt me niet de bedoeling dat burgers het werk van gekozen politici overnemen. In die zin vond ik het geluid van Annemarie Kok wel verfrissend en ben ik het met haar eens dat we in deze roerige tijden zorgvuldig moeten omspringen met onze indirecte democratie én dat we de speciale maatschappelijke opdracht van de overheid, namelijk om het algemeen belang te dienen, ook erkennen.
Het lijkt mij zinvol om de burger meer bij de provinciale politiek te betrekken, ook al omdat de provincie een bestuurslaag op afstand is. Daar zal ik mij de komende Statenperiode dan ook weer voor inzetten. Zo is het ons in de afgelopen periode gelukt om, samen met D66 en CDA, een motie aan te laten nemen door Provinciale Staten op basis waarvan jongerenparticipatie een forse impuls krijgt. Democratie is een werkwoord en jong geleerd is oud gedaan!
Wel vind ik het van belang te waken voor het feit dat meer vormen van directe democratie in de praktijk vaak bevorderlijk zijn voor de bovenlaag. En de politiek is er juist voor het algemeen belang. De politiek gaat niet over ‘u vraagt, wij draaien’ en moet ook goed duidelijk durven maken dat niet iedereen z’n zin kan krijgen, compromissen zijn immers onvermijdelijk. Democratie in actie is, kortom, zeker de moeite waard!
Willem de Jager, lijsttrekker PvdA Flevoland
